Voorpagina
Door: Gerhard Smeenk
juli 2024
Voorwoord
Door: Melle Boudewijns
De langste dag van het jaar is alweer geweest en om ons heen was het één en al bedrijvigheid; de boeren zijn druk geweest met het land bewerken.
Ook voor Achter de Rugediek was het weer één en al bedrijvigheid; de bijdragen worden steeds vaker vroeg naar de redactie opgestuurd en we hebben ook weer meer contact met de gemeente voor bijdragen. De MAB is een nieuwe rubriek schrijver en zij hebben een mooi raceweekend achter de rug. Wij zien voor en gedurende het race weekend alle bussen, auto’s, tractoren en alles wat maar kan rijden op vrijdag, zaterdag en zondag langs ons huis rijden. Het was ook dit jaar weer een imposante karavaan met vele mooi beschilderde bussen.
We hebben er ook een nieuwe adverteerder bij: Texelstorage.
Toch kunnen we nog altijd meer schrijvers gebruiken, wij zouden graag iemand vinden die over de planten achter de Rugediek gaat schrijven en ook iemand die meer over De Cocksdorp, en wat zich daar afspeelt, gaat schrijven. Heb je interesse, stuur dan een e-mail naar redactie@achterderugediek.nl .
Onze boeren
Door: Marga Boudewijns
Interview met Nelleke van Heerwaarden, Hoeve Axel, Vuurtorenweg 61
Nelleke (52) is getrouwd met Johannes (50) en samen runnen ze het bedrijf. Door de enorme regenval was het noodzakelijk voor Johannes met zijn dochter Vera en een paar spades het land op te gaan om de waterafvoer te verbeteren. Het interview is dus een twee gesprek.
Geschiedenis van de boerderij
De boerderij dateert uit 1913 en is vernoemd naar de woonplaats, het Zeeuwse Axel, van de bouwer, Frans van Hoeve. Deze man bezat ook de volgende boerderijen op Texel: Breda, Nieuw Breda, Groningen en Burst. Er kwamen pachters op. In 1923 werd de boerderij gekocht door Reijer Pieter Johannesz. Keijser, deze was tevens dijkgraaf van Eierland tot 1937. Axel werd geëxploiteerd door zijn zoon Albert Johannes Reijerszoon Keijser. Tot 1934 woonden er diverse vaste knechten op. In 1934 kwam, als pachter, Jan Jacobszoon van Heerwaarden op de boerderij. In 1937 werd bij Axel een woonhuis gebouwd. In 1943 ging het eigendom van hoeve Axel over op voornoemde Albert Keijser die zijn vader opvolgde als dijkgraaf van Eierland en ook voorzitter was van de Coöp. Aankoopvereniging Texel.*
Tijdens de Russenoorlog werd Axel vanaf de Noordbatterij op 7 april 1945 als één van de eerste boerderijen in brand geschoten. Het woonhuis werd behouden maar schuren gingen verloren. In 1947 vond herbouw van een schuur plaats, die wordt nog steeds gebruikt. De boerderij is vele jaren gepacht door de familie van Heerwaarden, van diverse eigenaren.** In 1983 werd de boerderij aangekocht door Jan Johanneszoon van Heerwaarden. Hij bouwde een aardappel bewaarloods en werd voorzitter van de Rabobank Texel. Hij houdt meststieren en heeft een SVR camping (Stichting Vrije Recreatie) met 7 kampeermiddelen.* En zo is de boerderij in de familie gekomen.
Hoe hebben jullie elkaar ontmoet en hoe ziet jullie gezin er uit?
Nelleke is geen geboren Texelse. Ze komt uit Hoogwoud in de kop van Noord-Holland. Ze woonde daar op een melkveebedrijf gevestigd in een mooie oude stolpboerderij die al meer dan 150 jaar in de familie is. De boerderijen daar hebben geen naam. Johannes heeft 3 zussen en was de jongste thuis. Nelleke is de oudste thuis en heeft nog 2 broers, 1 van die broers heeft de boerderij overgenomen. Na school is Nelleke een jaar gaan werken en daarna is ze agrarische bedrijfskunde gaan studeren aan de Agrarische Hogeschool in Leeuwarden. Johannes studeerde daar Nederlandse landbouw. Ze hebben elkaar ontmoet tijdens het echte studentenleven: in de kroeg. Nelleke en Johannes zijn getrouwd in 2003 en wonen met hun gezin in dezelfde woning die in 1937 op het terrein van hoeve Axel is gebouwd. Ze wonen daar met hun dochter Vera van 20 en hun zoon Dirk Jan van 16. Vera studeert tuinbouw/akkerbouw in Dronten op de Agrarische Hogeschool en werkt regelmatig mee in het bedrijf. Dirk Jan zit in Harderwijk op school en leert voor monteur grote werktuigen. Op zaterdag werkt Dirk Jan bij een loonbedrijf. O ja, en dan is er nog hond Jaap.
Ik zie een dak vol zonnepanelen, hoeveel zijn het er wel niet?
Er liggen 680 zonnepanelen op een schuur. Als de zon schijnt leveren die genoeg energie op en kunnen ze terug leveren. Sinds kort hebben ze een accu voor energieopslag van de zonnepanelen. De accu moet nog aangesloten worden, het wachten is op de gespecialiseerde monteur. Het voordeel van de accu is niet alleen dat ze dan energie kunnen opslaan maar ze hopen met de accu ook de fluctuaties van het wattage op het energienet te stabiliseren. De apparatuur waar de zonne-energie aan geleverd wordt is gevoelig voor fluctuatie. Omdat ze op het einde van de rit zitten is de stroomvoorziening niet constant genoeg.
Kun je wat vertellen over jullie bedrijf?
Er is 150 hectare eigen grond en 50 hectare huurgrond. Het is een gemengd bedrijf, een combinatie van akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en toerisme. Er zijn meststieren voor het vlees (Piemontees, Limousin en Blonde d’Aquitaine), pootaardappelen, bloembollen (uitsluitend verschillende narcissensoorten), suikerbieten, mais en tarwe (de laatste 2 voornamelijk als voer voor de stieren). Ze hebben 2 medewerkers in vaste dienst en maken regelmatig gebruik van zzp-ers. Er is een boerencamping, genaamd Hoeve Axel met 14 ruime kampeerplaatsen verdeeld over 3 veldjes en er is een vakantiewoning voor 4 personen.*
Op hun terrein staan 200 stieren en aan de Oorsprongweg bij Henk van de Star staan nog 150 stieren en wat koeien. Ze kopen de stiertjes in als ze tussen de 7 en 9 maanden zijn, zo mogelijk van het eiland en anders vanaf het vasteland. Zij leveren de dieren voor het vlees voor lokaal gebruik af bij slachterij Boschma in Oudeschild. Ze hebben een afnemer van de stieren op het vasteland en die regelt de slachterij aldaar. Ze zijn aangesloten bij Beef Select, een keten van vleesveehouders die leveren aan dezelfde afnemer en ze hebben op hun vlees een 2 sterren beter leven keurmerk. Door dat keurmerk moeten ze ook aan allerlei eisen voldoen voor het welzijn van de dieren. Zo moet er gebruik gemaakt worden van een potstal. Een potstal is een stal met een put van beton er in (pot), dagelijks wordt er een nieuwe laag stro in gelegd tot de put net zo hoog is als de vloer, dan gaat alles er uit en komt er een nieuwe laag op. Daarnaast zijn er b.v. borstels voor de dieren, en moet er voldoende licht, lucht en ruimte zijn. Er worden keuringen gedaan door een keuringsdienst (KIWA). Ze hebben een website: texelsrund.nl, daar kun je o.a. lezen dat hun vlees te koop is bij de Plus Supermarkt in De Cocksdorp. Naast mais en tarwe krijgen de stieren ook nog aardappelen die niet geschikt zijn als pootgoed en natuurhooi dat geoogst wordt in natuurgebieden op Texel. De mest van de stieren wordt weer gebruikt op het land.
Voor de handel in pootaardappelen werken ze samen met het handelshuis Agrico, dat is een coöperatie, er zijn meer Texelse bedrijven bij aangesloten. Agrico is gevestigd in Emmeloord en zorgt voor de afzet van de aardappelen via hun netwerk van afnemers. Als lid van de coöperatie krijgen zij door welke soort aardappelen er gepoot moeten worden en hoeveel. Tegen de tijd dat er geoogst kan worden geven ze door hoeveel ze verwachten aan oogst. Je ziet wel eens van die karretjes rijden met daar hoog boven op aan de voorkant 1 of 2 mensen. Met die karretjes rijden boeren door hun aardappelakkers om te kijken of er zieke planten tussen zitten die worden dan verwijdert. Die selecties zijn van belang want het gaat om pootgoed en daar mag geen ziekte in zitten. De Nederlandse Algemene Keuringsdienst voor zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen (NAK) controleert ook regelmatig. Dat doen ze voor meerdere handelshuizen. Zij keuren door het seizoen heen en ook vlak voor levering.
Na de oogst komen de sorteeropdrachten binnen en zetten zij alles klaar. Vervolgens komen dan de vrachtwagens uit allerlei delen van Europa om de betreffende pootaardappelen op te halen. Johannes heeft zich in het verleden ingezet via bestuurswerk om aardappelziektes terug te dringen. Voor hem leverde dat kennis vergroting op.
Johannes en Nelleke telen 20 a 30 soorten narcissen. In oktober worden de narcissen door henzelf gepoot. De bollen worden machinaal in het zwad gerooid. Ze worden dan opgetild en weer op de grond gelegd, daar blijven ze liggen tot de wortels ingedroogd zijn. Ze drogen daar ongeveer een week. Als er zon en wind is kan het korter, als het nat is, langer. Soms moet je ze nog een keer doorschudden, zodat alle kanten kunnen drogen. In het oogstseizoen hebben ze extra personeel, dat zijn mensen uit Oost-
Europa, die komen via een uitzendbureau en blijven ongeveer 6 weken, zij overnachten dan ook op de boerderij. Het voordeel van de narcissenteelt is dat de bollen niet gepeld hoeven te worden zoals bij tulpen. In de schuur worden de bollen gesorteerd en geteld en in verschillende materialen (kratjes of zakken) geplaatst, naar wens van de afnemer. Johannes doet de verkoop van de bollen zelf. Hij heeft daar inmiddels veel ervaring mee en weet hoe de markt in elkaar zit mede door overleg met bollencommissionairs die weten wat de vraag in de markt is en of bepaalde soorten makkelijk te telen zijn of niet. De verkoop gaat veelal via exporteurs. Het onderhandel proces over de prijs doet Johannes ook zelf. Soms is er aan het begin van het seizoen 80% verkocht, soms 70 %. Je weet niet precies hoeveel je daadwerkelijk kunt oogsten want het hangt van factoren af, zoals b.v. het weer, hoeveel er goed de grond uit komt. Als je aan het eind van het seizoen bollen over houdt, kun je die of alsnog verkopen of zelf weer poten.
Nelleke beheert de camping zelf en werkt 3 ½ dag per week bij AB Texel in de functie van managementassistente. Dit is afwisselend werk en dat bevalt haar goed. Ze werkt er nu al ongeveer 9 jaar, daarvoor heeft ze 17 jaar bij de Rabobank gewerkt. De verhuur van het vakantiehuis ‘Klein Axel’ wordt door Van der Linde Vakanties Texel geregeld.
Hebben jullie nog hobby’s/nevenactiviteiten?
Tijdens het ludieke protest van Texelse boeren tegen het stikstofbeleid van de regering was Nelleke minister van buiten Texelse zaken. Nelleke heeft zitting in het bestuur van de Landbouwdag die dit jaar op 25 juli gaat plaatsvinden. Ze heeft daar de functie van secretaris. Ze fietst graag en doet dat 1, liefst 2 keer per week. Ze heeft een racefiets en een mountainbike. Ze leest graag. Met een groepje van Texel gaat ze een paar keer per jaar schaatsen in Alkmaar.
Johannes is bestuurslid van de Raad van Commissarissen van Agrico, daar voor moet hij naar het vasteland. Op dinsdagavonden doet Johannes aan zaalvoetbal in het Eierlandse Huis.
* Boerderijenboek – geschiedenis en naamgeving van alle boerderijen op Texel hun eigenaren en bewoners, samengesteld door Cor Reij, Cees Hoogerheide en Karel van Empel
** https://www.hoeveaxel.nl/
Sommar wat
Door: Jaap Boon
Op het rondje hondje uitlaten door het Krimbos neem ik laatst rustig de tijd om te genieten van twee stellen wilde eenden, die vlak bij elkaar met hun zeven en (nog maar ?) vier pullen door de rietkraag en het kroos scharrelen. De hele ceremonie wordt nog veel fraaier als ik door het kroos van die grote stuiters van groene kikkers naar me zien loeren en die ook heen en weer door dat groene kroos manoeuvreren. Nog indrukwekkender wordt dat schitterende natuur tafereel als die enorme groep als een zangkoor luid en duidelijk indringende klanken de lucht in slingert.
Een vermakelijke gebeurtenis van de dirigent van een heel ander zangkoor komt dan al snel bij me boven drijven. In mijn periode van de houten kampwinkel op de Krim was ik daar nogal eens tot een stukkie na middernacht bezig en kende natuurlijk aardig wat veelkomers. Eén van hen was een vaak duidelijk aanwezige, humoristische dirigent van een Duits koor, dat ook optrad in het Eierlandsche Huis. Loop ik net de fel verlichte winkel uit, het schaars verlichtte terrein op en zie een wankelend figuur met fiets de camping op slingeren. “Jaap es war so verdammt dunkel am Fietspfad “ Dichterbij zag ik vent en fiets van top tot teen – jazeker – onder het kroos !! Na een waterslang anti-kroos sessie en nog effe gauw twee halve liters ging hij kroosloos, maar flink wat toontjes lager aanslaand op Mutti an.
Fietspad kon je het schelpenpaadje langs de Krimweg (en die sloot) niet noemen. Dat is nu heel andere koek -niet alleen hier in de Noordkop, maar over het hele eiland- veel brede, biljart vlakke fietspaden, vaak compleet met midden-en zijstrepen. Dit helpt zeker om mensen in beweging te krijgen, zeker als ze flink elektriek geholpen worden. Zoals regelmatig kom ik laatst weer een kennis, helemaal uit de Prins Hendrik polder tegen : “We kwamme voorheen nooit an de verkeerde kant van de Rügediek, maar met die schitterende paden en constant die extra (electrische) douw in de rug is Tessel puur kleiner worre en rake we hier nogal erres verzeild”. Regelmatig ga ik zelf met m’n gewone trapfiets buitendijks naar Skil en dan wat kris krassend over midden- en Westkant retour. Laatst onderschatte ik de beaufort schaal en met de wind recht op de kop trapte me lek en dacht toen wel effe over elektrisch, maar was toch een tikkie groos met mezelf toen de meter op de jachthaven zei dat ik tegen kracht windkracht 6 had gebokst. Ik hou trouwens van doortrappen en als ik dan voor de wind af veel rustig koersende e-bikers voorbij sjees voel ik me zeker nog heel tevree met m’n ouwe stalen ros. Mijn ome Willem zei trouwens dat de wind altied vóór was : Of je heb de wind van vóór, of je heb vóór de wind !
Maar op wat voor fiets of booster ook, ik kan iedereen aanraden kostelijk in de buitenlucht op je eigen tempo rondjes te maken. Het is zeker niet eng om je neus door de Rügediek te steken, want het is beslist de moeite waard om over de fraaie fietspaden, maar zeker ook over de kleine binnen weggetjes te koersen. Ja, op sommige plaatsen rijden er soms wel wat veel toeristen voor de wielen, maar je kunt natuurlijk zelf de route en tijdstip kiezen en het is in ieder geval een teken dat het ons economisch voor de wind gaat. Daardoor zijn er ook veel gezellige, smakelijke opsteek plekken die je zeker niet allemaal links moet laten liggen maar er volop van genieten en misschien mijmeren dat het ons op dit prachtige eiland in alle opzichten voor de wind mag gaan.
Staat te kiek/stond te kiek
Door: Anneke en Leo Saal
Staat te Kiek: Wie is dit? Oplossingen kunnen naar redactie@achterderugediek.nl.
Stond te Kiek:
In “Stond te Kiek”stond Tineke Boon-Daalder, Tineke woont inmiddels weer in het dorp zelf, ze heeft het huis aan de Krimweg verkocht en heeft nu een wat kleinere woning aan de Johan-Hodshon straat nummer 9. Tineke veel woonplezier in je nieuwe huisje.
Een verhaal over liefde en passie.
Door: Karla van Rooijen- van der Meulen.
Ze zeggen dat het paard een edel dier is.
Daarom heeft een paard een hoofd en niet zoals andere dieren een kop.
In plaats van poten, spreekt men bij een paard van benen.
Een paard is voornaam en imponerend, kan vurig zijn en mak.
Toch ken ik sinds kort een verhaal wat maakt dat ik me afvraag of een andere viervoeter
niet minstens zo edel is.
Een viervoeter die misschien zelfs meer dan het paard, ontzag zou moeten inboezemen.
Een viervoeter die zich net als het paard inzet om mensen op de rug te vervoeren of karren te trekken, een viervoeter die van nature dienstbaar en meegaand is.
Helaas wordt van deze viervoeter maar al te vaak beweerd dat het misschien wel lief is maar dat het ook beslist dom is.
Dom……
Wie het dier goed bekijkt zal zich, dat kan bijna niet anders al snel afvragen of dat wel klopt en als het zou kloppen, wat het probleem is. Iedereen die met dieren werkt weet dat er dieren zijn die mensen spiegelen. Dus als van dit dier wordt beweerd dat het dom zou zijn is het natuurlijk goed mogelijk dat het niet het dier is wat dom is, maar de mens die het beweert.
Het dier waarover ik het heb is de ezel.
Natuurlijk wist ik al jong hoe een ezel eruitzag. Op mijn kleuter-verjaarspartijtjes deden we
“Ezeltje Prik”, een spel waarbij je met een blinddoek voor moest proberen op de juiste plaats een staart op een afbeelding van een ezel te prikken. De grote oren vond ik vooral heel leuk. Ik wist ook wel dat het geluid wat een ezel maakt balken wordt genoemd. Verder was mij bekent dat “EZEL!!!!” een scheldwoord is wat mensen die iets doen of zeggen wat niet zo snugger is, naar hun hoofd geslingerd kunnen krijgen.
Tot slot kende ik de verhalen uit de bijbel. Maria gaat op een ezel naar Bethlehem en als het kindje Jezus is geboren, dan mag het bij de kribbe staan. En zoals de ezel bij het begin van het leven van Jezus mag zijn, zo is de ezel ook bij het eind van zijn leven, wanneer het Jezus naar de plaats brengt waar hij zal sterven aan het kruis.
Maar nu weet ik veel meer van de ezel. Vanaf nu heb ik veel eerbied en respect voor deze viervoeter die wit, grijs, bruin of zwart, wollig, glad, gevlekt of egaal kan zijn. Hoe verschillend deze ezels met hun grappige oren ook zijn, een ding hebben ze gemeen: ze hebben allemaal een kruis op hun rug; een Andreaskruis.
Hoe dat komt staat beschreven in een legende.
In deze legende wordt beschreven dat de sobere ezel Jezus niet alleen op zijn rug naar de stad van zijn sterven heeft gebracht, maar dat de ezel ook tegen alle verdrukking en beschimpingen in, bij Jezus is gebleven tot het bittere eind. Iedereen ging weg, maar de ezel bleef, liefdevol en trouw.
Als dank voor deze liefdevolle en trouwe daad is de schaduw van het kruis voor eeuwig op zijn rug te zien. Niet alleen bij dit speciale ezeltje, maar bij álle ezels, van welke kleur en van welke afkomst dan ook!
Over dit prachtige verhaal is een boekje gemaakt. Het is geschreven en geïllustreerd door Michel de Boer. Waar het geschreven is? Op onze eigen Ezelhoeve, gevestigd bij boerderij De Volharding aan de Hoofdweg 66. Michel de Boer was daar ooit op vakantie en hij zag daar de ezels van Bianca en Dick Brilstra. Hij was erg onder de indruk van hun enorme enthousiasme en gedrevenheid en hij besloot ter plekke om van het mooie verhaal een boekje te maken. Een van hun ezels gebruikte hij als uitgangspunt voor zijn illustraties.
Ook ik, schrijver van dit stuk, ben daar geweest. Ook ik was direct onder de indruk van wat ik daar zag en hoorde. Wat een sfeer en wat een enthousiasme! Ooit had ik Bianca en Dick Brilstra een keer ontmoet op een Nieuwjaarsreceptie van de Hoofdweg. Dat was in januari 2017. Zowel zij, als wij, woonden nog maar heel kort op Texel. Ik wist nog dat ze mij toen vertelden dat ze uit Assendelft kwamen, samen met hun ezels. Ze zouden hier op Texel verder gaan met hun ezelfokkerij; een ezelfokkerij gespecialiseerd in de Mediterrane Mini-ezels. Na zoveel jaar leek het me leuk om te kijken hoe het Bianca en Dick was vergaan.
Ik werd heel hartelijk ontvangen door Bianca. Wat later kwam Dick even binnen. Ik begreep al snel dat Bianca de grote motor achter de Ezelfokkerij is. Zij weet er alles van en kan er heel veel over vertellen. Dick staat volledig achter haar en helpt haar daar waar het nodig is. Bianca is geboren in Heemskerk. De mensen in Heemskerk worden Ezel genoemd, zoals de Alkmaarders kaaskoppen zijn en de IJmuiders viskoppen. Bianca vindt het dan ook logisch dat de ezel in haar leven is gekomen en dat het voor haar zelfs een passie is geworden.
Bianca heeft ooit een agrarische opleiding gedaan, was altijd al gek op dieren en was in het bezit van honden en een paard, maar werkte op Schiphol. In het jaar 2002 gebeurde er iets bijzonders. In een dierentuin zag Bianca een Mediterrane Mini-ezel en ze werd op slag verliefd. Over dit bijzondere dier wilde ze alles weten. Ze ontdekte dat deze ezels oorspronkelijk uit Sicilië en Sardinië kwamen en dat ze werden gebuikt om een Volmolen aan te drijven. Een volmolen is een molen die stoffen ronddraaien, zodat de vezels worden verdicht. Dat ze later in het bezit zou zijn van boerderij de Volharding op Texel, waar ooit een volmolen heeft gestaan wist ze toen nog niet.
Ze kwam erachter dat een Amerikaan ooit, toen de landbouwmechanisatie opkwam en de ezels overbodig werden en daardoor in aantal snel achteruitgingen, alle ezels die hij kon vinden opkocht en naar Amerika bracht. Hij heeft een fokprogramma opgezet. Daarmee heeft hij het ras gered. In de jaren 80 van de vorige eeuw werden deze speciale ezels via lord en lady Fisher vanuit Engeland via dierentuinen over Europa verspreid. Toen Bianca, door blinde liefde gedreven, zich in 2002 in de Mediterrane Mini-ezel begon te verdiepen, ontdekte ze al snel hoe bijzonder en zeldzaam het ras was.
Dat werd meteen haar missie: er álles aan doen om dit bijzondere ras te behouden en voort te zetten.
In 2005 kwamen de eerste ezels bij hen in Assendelft. Het waren er 5. In 2016 zijn ze uiteindelijk met 12 ezels vanuit Assendelft naar Texel verhuist. Na 45 jaar was Bianca uiteindelijk voltijd boerin geworden. Ze ging zich volledig richten op de fokkerij. Ze heeft nu 18 ezels. De ezels komen overal vandaan. Ze heeft zelfs een hele zeldzame witte ezel met blauwe ogen. En ze hebben, dat heb ik zelf gezien, allemaal het speciale Andreaskruis op hun rug.
De Volharding heeft niet alleen een ezelfokkerij, maar ook een camping. Toch blijven de ezels de hoofdzaak. Sowieso komen alle dieren, op de eerste plaats. De belangrijkste regels zijn dan ook:
Dieren niet voeren …… Honden welkom maar aan de lijn.
De mensen die op de camping komen kennen deze heldere regels en houden zich er bijna allemaal strikt aan. Ze doen het over het algemeen met liefde, want ze ervaren al snel wat de omgeving en vooral ook de aanwezigheid van de ezels, met hen doet. Ezels zijn enorm mensgericht. Net als honden spiegelen ze het gemoed van mensen. Ze zijn in staat om rust, kalmte en ontspanning te geven.
Ezels zijn dan ook zeer geschikt voor verschillende vormen van therapie. Zo is er Ansino-therapie, specifiek met ezels. Bianca geeft deze therapieën niet zelf, maar staat wel open voor verzoeken van mensen die die willen verzorgen. Met de vergoedingen die Bianca ontvangt voor haar diensten met de ezels, heeft ze een ezel in Spanje geadopteerd. Zo helpen de ezels van Texel ook nog een ezel ver weg.
Ik heb met Bianca een rondwandeling over het terrein gemaakt. Ik heb met eigen ogen gezien hoe ze hier leven in harmonie met de natuur en in de nabijheid van de ezels. Het was rustgevend en inspirerend!
En, zo bedacht ik me later, De Volharding is een prachtige plek voor dit mooie werk. De Volharding is ook een naam die heel goed past bij Bianca en Dick die met zoveel liefde en toewijding vormgeven aan het voortbestaan van de Mediterrane Mini-ezel.
LOMT
Door: Ben Gieze
Kortgeleden bracht de heer J.S. Visser (Hans) een bezoek aan ons museum. Hans vertelde dat hij bij het opruimen (hij is van net na de oorlog) enkele dingen tegenkwam die in ons museum tot zijn recht zouden komen en waar de familie geen interesse in had.
Hans had een scherf van een granaat bij zich en een boek met een gat erin. Hier het verhaal dat Hans bij deze items vertelde:
Ds. F. Visser, mijn vader, was in 1945 dominee van de hervormde gemeente te Den Burg op Texel. Ons gezin (ik was er nog niet) woonde in de Warmoesstraat op nummer 18 (dit is nu nummer 22). In de nacht van 5 op 6 april brak de muiterij van de Georgiërs uit met als gevolg dat op de 6e om ongeveer 1600 uur Den Burg werd beschoten vanaf De Mok, Loodsmansduin en waarschijnlijk ook uit Den Helder. Er wordt geschat dat er wel 1800 granaten werden afgevuurd. Er werden vele huizen vernield, vooral in het gebied Nieuwstraat (nu Burgwal), Parkstraat en Warmoesstraat. Ook nummer 18 raakte zwaar beschadigd
Bij het opruimen van de ravage werden o.a. een granaatscherf gevonden en een boek uit de studeerkamer van mijn vader.
De scherf is waarschijnlijk van een granaat kaliber 10,5 cm. Onder andere op De Mok stonden kanonnen die dit kaliber granaat verschoten. Het boek is vrijwel geheel doorboord door een kleinere scherf. Mijn familie schuilde in de kelder en raakte gelukkig niet gewond.
Zover het verhaal van Hans. We zijn heel blij met de genoemde items. We zullen ze dan ook binnenkort, met passende tekst erbij, opnemen in de tentoonstelling.
Nieuws van de gemeente
Digivrijwilliger
Vacature Digivrijwilliger
Informatie
Ongeveer 11% van de Nederlanders van 16 tot 65 jaar heeft geen of weinig ervaring met de computer. Onder Nederlanders van 55 jaar en ouder is dit zelfs zo’n 20%. Mensen met weinig digitale vaardigheden vinden het vervelend dat ze niet volledig mee kunnen doen in de samenleving.
Het heeft grote gevolgen voor hun dagelijks leven en hun zelfvertrouwen. Als vrijwilliger kun je hier iets aan doen.
Wat je gaat doen
Als vrijwilliger help je bezoekers van de bibliotheek met hun vragen over de basishandelingen op de computer, het versturen van een e-mail, het gebruik van hun telefoon of tablet en het zoeken op internet. De vrijwilliger helpt ook bij het downloaden van (bibliotheek-) boeken op hun e-reader.
Dit gebeurt tijdens het Spreekuur Digitale Vaardigheden op vrijdagmiddag van 14.00 tot 15.30 uur in de bibliotheek in Den Burg.
Wat we vragen
Je kunt op een enthousiaste manier uitleg geven, je bent geduldig, je vindt het leuk om mensen te helpen en je kent goed de weg op internet en met bekend met verschillende apparaten. Je bent beschikbaar voor minimaal een jaar, 1,5 uur per week. Je staat open voor ontwikkeling en begeleiding.
Wat we bieden
Een informele werkomgeving, een gratis lidmaatschap van de bibliotheek, een kerstattentie en trainingen.
Geïnteresseerd?
Kom langs in de Bibliotheek, Drijverstraat 7, Den Burg of neem telefonisch contact op met 0222 312743 of mail naar texel@kopgroepbibliotheken.nl .
Hulp gevraagd!
Het gaat goed met Achter de Rügediek; er komen steeds meer artikelen en foto’s binnen. Daarom willen we graag wat meer hulp hebben met het maken van de krant. Alles gaat volledig digitaal, wij zijn op zoek naar mensen die handig zijn met WordPress en/of GIMP en/of Photoshop en/of Microsoft Word. Het digitaal maken van de krant kost je maar een paar uur per twee maanden. Geef je dus op bij mij zodat de krant nog mooier kan worden. Namens de redactie van Achter de Rügediek, Melle Boudewijns (melle@smts.nl).
Blijf kijken!
Door: Klaas de Jong
Krie-oe-iek! Krie-oe-iek! Hoog boven De Cocksdorp vliegt een groep roepende sterns voorbij. Met rauwe stemmen attenderen ze elkaar op hun aanwezigheid of misschien overleggen ze wel welke kant ze op zullen vliegen? Wie zal het zeggen? Ze komen uit de broedkolonie, waarschijnlijk de kolonie bij Utopia, en vliegen richting het Eierlandse Gat, de zee-engte tussen Texel en Vlieland, waar de Waddenzee de Noordzee ontmoet. Door het botsen van twee zeeën wordt Zandspiering, hun favoriete voedsel, omhooggewoeld. Na kortstondig enkele meters boven het water stil te hangen in de lucht, duiken ze met een plons het water in en komen regelmatig weer boven met een visje. Is het geen Zandspiering, dan misschien een Haring of een Sprot. Met de vis dwars in de snavel vliegen ze terug naar de kolonie, meestal buitenom en niet over het eiland, omdat daar de kans veel te groot is dat ze een meeuw tegenkomen die probeert om het visje af te pakken.
Overigens vliegen ze niet altijd ‘slechts’ heen en weer tussen de broedkolonie en de voedselgronden. Enkele jaren geleden zijn er een paar Grote Sterns uitgerust met GPS-zenders, die precies bijhouden waar de vogels blijven. Met enige regelmaat zitten ze kennelijk lekker in het ritme ofzo en knallen ze ‘even’ door naar Vlieland, Terschelling of soms Ameland en soms zelfs helemaal naar Duitsland, waar ook kolonies Grote Sterns zijn. Een dag, of soms twee, later staan ze dan doodleuk weer hier op Texel in de kolonie, alsof ze nooit weg zijn geweest. Waarom de sterns dit precies doen is voor wetenschappers nog een raadsel, maar mogelijk houden ze overige broedplekken in de gaten, voor volgend jaar of voor als er iets rampzaligs gebeurt in hun eigen broedkolonie. We hebben dit in ’22 meegemaakt in de Petten, waar toen midden in het broedseizoen de vogelgriep uitbrak en duizenden vogels werden getroffen. De afstand is niet het probleem voor deze vogels, ze vliegen net zo gemakkelijk ‘even’ naar Schotland om daar de kolonies te checken en beschouwen de Noordzee als hun ‘local patch’.
En in de winter vliegen ze ‘even’ naar Angola, Namibië of Zuid-Afrika, dus voor een robbertje vliegen draaien ze hun vleugel niet om! Uit ringonderzoek, waar ook hier op Texel aan mee wordt gewerkt door jaarlijks ongeveer 300 jongen te kleurringen, blijkt dat de vogels regelmatig door waarnemers in zuidelijk Afrika worden waargenomen en teruggemeld, bijvoorbeeld in januari of februari. In mei zitten ze vervolgens weer gewoon op een nestje op ons eigen Texel. De natuur blijft toch verbazen?
Blijf kijken!
www.vogelsoptexel.nl
De Russenoorlog
Door: Chiel de Graaf
De rehabilitatie van Piet en Kees de Graaf.
In september 1944 crashte er in de duinen van de Krim een Short Stirling bommenwerper die boven Noord Holland twee geheimagenten had afgeworpen. Na deze geslaagde missie vloog het vliegtuig via Den Oever richting Vlieland waarbij het onderweg tegen iets vloog, waarschijnlijk een kabel van een in Den Helder losgeslagen versperringsballon. Daardoor werd het toestel zodanig beschadigd dat het crashte. Drie bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. Vier bemanningsleden overleefden de crash en waren meer of minder ernstig verwond. Twee van hen konden nog lopen en zijn op zoek gegaan naar hulp en kwamen uiteindelijk bij de familie Kees de Graaf op Bouwlust terecht. Daar zijn ze opgevangen en verzorgd.
Omdat Kees geen Engels sprak zijn ze daarna naar Piet de Graaf gegaan om te overleggen en ze kwamen al gauw tot de conclusie dat overgave de beste optie was. Vluchten met alle risico’s van dien was veel te gevaarlijk en ongezien het eiland verlaten was vrijwel onmogelijk. En door te blijven zouden ze beide families in moeilijkheden brengen. Piet de Graaf heeft toen aangeboden dat te regelen en is naar de Grenspolitie in De Cocksdorp gefietst en heeft daar de revolvers van de twee mannen ten teken van overgave overhandigd. De Duitsers haalden de twee Engelsen op en voerden hen af in Krijgsgevangenschap. De twee zijn uiteindelijk in kamp Stalag Luft 1 terecht gekomen en in mei 1945 door de Russen bevrijd.
Voor de families De Graaf kreeg het voorval na de bevrijding een vervelend staartje. Op zaterdag voor Pinksteren werden Kees en Piet door de BS opgepakt wegens het ontwapenen en uitleveren van Engelse vliegers aan de Duitse bezetting. Ze werden vijf dagen gevangen gehouden in Den Burg, daarna, op 22 mei 1945(mijn zesde verjaardag), werden ze naar huis gestuurd maar ze moesten zich twee maal per dag melden bij de BS. Na alle narigheid die de familie De Graaf reeds had meegemaakt werd dit alles als schokkend ervaren. In het najaar van 1945 deelde iemand van de BS hen nog mee dat de zaak voor de rechter zou komen maar om onbekende reden is het daar nooit van gekomen. Wel is de zaak in 1947 buiten vervolging gesteld.
De beschuldiging is echter jarenlang blijven hangen, pas veel later is er dankzij speurwerk van J. Bakker uit Oudeschild contact tot stand gekomen met Geoff Rothwell in Nieuw Zeeland, de gezagvoerder van het vliegtuig, die tezamen met navigator Mc Kitrick, bij de familie De Graaf had aangeklopt voor hulp. Hij was geschokt toen hij het verhaal hoorde en heeft uitvoerig het verhaal van de gebroeders De Graaf bevestigd waarna die volledig gerehabiliteerd zijn. Helaas heeft Piet dit niet meer meegemaakt, die was inmiddels overleden.
In het Luchtvaart-en Oorlogsmuseum is dit voorval door Bram van Dijk uitvoerig beschreven en gedocumenteerd.
Alzheimer Café
Programma Alzheimer Café najaar 2024
Zaterdag 21 september is het Wereld Alzheimer Dag. Het thema is ‘Samen in beweging’. Tijdens Wereld Alzheimer Dag wordt jaarlijks door Alzheimer Nederland extra aandacht gevraagd en bekendheid gegeven aan de ziekte dementie. Net als andere jaren kunt u zich aanmelden voor deelname aan een activiteit, die op zaterdagmiddag 21 september wordt aangeboden. Noteer de datum alvast! Meer informatie over Wereld Alzheimer Dag volgt in september.
Dinsdag 24 september Dementie, de stand van zaken. U krijgt deskundige uitleg van een arts/specialist ouderengeneeskunde over diagnostiek, symptomen en verschillende vormen van dementie. Is dementie erfelijk? Wat is er aan te doen? Zijn er medicijnen om het ziekteproces te vertragen of stoppen?
Dinsdag 29 oktober Eveline Bakker woont en werkt aan de overkant. Haar ouders wonen op Texel en moeder heeft een haperend brein en wordt steeds meer afhankelijk van de zorg van haar vader. Wat gebeurt er als vader ziek wordt en overlijdt? Hoe gaan de kinderen uit dit grote gezin hier mee om?
Dinsdag 26 november Filmavond
Dinsdag 17 december Een informele avond met medewerking van zangeres Sandra Mooy. Met haar brede repertoire is sfeer en gezelligheid verzekerd.
Ik vergeet je niet,
hoe zou ik dat kunnen?
In een wereld waar ik je mis,
en niets meer hetzelfde is
Ik vergeet je niet,
nu niet en ook niet ooit.
Dag na dag gevuld met afwezigheid,
onvervulde toekomstige tijd
Ik vergeet je niet,
ook al moet en ga ik verder.
Je bent met mijn wezen verweven,
herinneringen die blijven leven
Texels Welzijn
Door: Geert Naber, Dorpswerker
Bijeenkomst 10 juli in ’t Eierlandsche Huis.
Op 10/7 waren 15 mensen aanwezig bij een voorlichting in ‘t Eierlandsche huis over de werkzaamheden van Texels Welzijn. Aan de hand van stellingen werd besproken wanneer en hoe je als inwoner een beroep kunt doen op deze organisatie. We hebben er hieronder een paar dingen uit gepakt.
- Van iedereen van 18 tot 108 jaar
- Mantelzorgondersteuning
- Hulp bij contacten met gemeente en andere overheidsinstanties
- Invullen van formulieren en digitale ondersteuning
- Persoonlijke uitdagingen als het gaat om geld en gezondheid
- Aanvragen Tafeltje dekje en de Voedselbank
- Vrijwilligerswerk
- Luisterend oor
Inschakelen van Texels Welzijn is kosteloos (dus ook geen eigen bijdrage) en er is geen verwijzing nodig. Bij acute problemen kan ook een maatschappelijk werker worden ingeschakeld. Huisbezoek is mogelijk. Geert Naber is verder als dorpswerker iedere 1e woensdag van de maand aanwezig in het Eierlandsche Huis tussen 13.00 en 15.00 uur.
Nieuwe thema’s
Uit een inventarisatie blijkt dat er interesse is voor de volgende thema’s :
- Langer zelfstandig thuis blijven wonen /levensloopgeschikt wonen (waar en hoe?)
- Gezonde leefstijl, b.v. gezonde voeding
- Mentaal en fysiek vitaal op latere leeftijd
Houd onze uitnodigingen in de gaten. De bijeenkomsten zullen in ieder geval plaats vinden in ’t Eierlandsche huis.
Burendag De Cocksdorp op 28 september a.s. (vooraankondiging)
Op Zaterdag 28/9 is het landelijke Burendag. Niet voor niets is er een spreekwoord dat luidt ‘Beter een goede buur dan een verre vriend’. Binnenkort gaan we samen met de dorpscommissie en/of feestcommissie bezig met de organisatie van een Burendag in De Cocksdorp. Heb je zelf een idee of wil je meehelpen? Bel of mail dan met Geert Naber , telefoon 06-1720 3472 of g.naber@texelswelzijn.nl .
Seniorenbeurs op 2 november a.s. (vooraankondiging)
Vers van de pers is het idee om in de sporthal in Den Burg een seniorenbeurs te organiseren en wel op zaterdag 2 november a.s. Zet deze datum dus alvast in je agenda. We zullen ons buigen over gedegen vervoer, b.v. in de vorm van een pendeldienst, vanuit De Cocksdorp naar Den Burg en weer terug naar huis. Wordt vervolgd!
www.texelswelzijn.nl / g.naber@texelswelzijn.nl / 06 – 1720 3472
Dorpenronde Eierland
Dorpenronde Eierland: 12 september
Het college van burgemeester en wethouders (B&W) is bezig met een ronde langs alle dorpen. Op donderdag 12 september a.s. bezoekt het college Eierland. U bent van harte welkom. De agenda wordt een week van tevoren bekendgemaakt in een advertentie in de Texelse Courant en op https://www.texel.nl.
De dorpenronde vindt plaats in het Eierlandsche huis. De deur is open vanaf 19.30 uur, de start is om 20.00 uur.
Texel Airport
Door: Ed de Bruijn:
‘In Den Beginne’ …
In 1963 kwam ik met mijn ouders naar Texel om vakantie te vieren. Mijn vader, Joop de Bruijn, werkte bij de KLM en we kwamen in een primitief onderkomen terecht in de buurt van de Sluftervallei. Er werd toen nog niet gesproken over een klimaatcrisis, maar het regende 14 dagen lang en de familie was van mening dat Texel een plek was om nooit meer naar toe te gaan. Het liep anders… In 1964 werd mijn vader havenmeester op Vliegveld Texel! Als 11-jarige keek ik mijn ogen uit bij aankomst op het vliegveld; Er liepen zo’z 1000 schapen rond en er stond een vervallen Harvard van de firma Schreiner. In de toenmalige bunker die op het vliegveld stond was het een smerige boel en er was een “werkplaats”. De eigenaar van de schapen, Nico de Wit, had een herder in dienst om de schapen een hoek in te drijven als er een vliegtuig was aangekondigd; Dat gebeurde nog niet vaak in die tijd.
Mijn vader werkte dag en nacht en had grootse plannen die door de aandeelhouders niet echt werden toegejuicht. Hij ging afscheidingen timmeren zodat de schapen niet overal rond konden lopen en hij begon plannen te maken om de bunker te slopen en een hangaar te bouwen. Ook deze plannen stuitten op veel verzet. Er zijn weinig vliegtuigen en dan een hangaar…..? De hangaar kwam er en er werd veel aan PR gedaan bij onder andere de Rijksluchtvaartschool. Vader Joop nam verder het initiatief voor het opzetten voor de Zweefvliegclub Texel en organiseerde de eerste vliegshow bij de IJzeren Kaap tijdens Oosterend Present. Uit deze show is het Paracentrum Texel ontstaan.
Hij zorgde ook voor subsidies zodat er een eerste reconstructie van het vliegveld kon plaatsvinden met onder andere het aanbrengen van drainage; Dit werd 30 jaar later nog een keer herhaald. Ik moest in militaire dienst rond 1970, maar kon tijdens mijn diensttijd mijn vader bijstaan.
Door het bedrijf King Air, wat van vliegveld Seppe kwam, vonden er sinds jaren weer rondvluchten plaats en er werden ook vlieglessen gegeven. Ik verkocht als 16-17 jarige rondvluchttickets en werd “betaald” in vlieguren. Op deze wijze haalde ik als 18-jarige mijn vliegbrevet en ging al snel parachutisten droppen voor het Paracentrum Texel en sleepte ik met een Piper Cub zweefvliegtuigen omhoog. Na enkele jaren part time mijn vader te hebben geassisteerd kwam ik op 1 april 1974 in vaste dienst. In 1982 volgde ik mijn vader op die helaas al snel daarna overleed…
In 1980 begonnen we met het organiseren van airshows en dat werd om de drie jaar een groot succes. Het was uniek om Harriers op het gras te zien landen, evenals allerlei Fokker producten. Er kwamen ook een behoorlijk aantal unieke historische vliegtuigen langs zoals de Spitfire, Mustang, P-38, B-25, B17, etc. en niet te vergeten allerlei jets, zoals de F16, F18 en zelfs een Russische Sukhoi 27!! Helaas werd het in de loop der jaren steeds lastiger om de organisatie rond te krijgen, zowel financieel als regelgeving technisch. Voorlopig concentreren wij ons daarom op fly-ins want dat kan nog zonder al te veel problemen.
Geleidelijk ging mijn zoon Mike part time werken bij de havendienst en in 2003 begon hij als een vaste kracht en was het cirkeltje bijna rond. Mike volgde mij op in 2019 en sinds 2020 werkt ook mijn dochter Stephanie bij de havendienst. Mijn vader had dit eens moeten weten… Hij zou ontzettend trots zijn geweest want de manier van werken: Veel uren maken en niet op je horloge kijken en heel veel aandacht voor de klanten heeft hij op ons overgedragen…
MAB
Door: Emily Boersen-Westdorp (Secretaris MAB-Club Texel)
Aan ons de eer om voor het eerst een stukje te schrijven over onze club. Wij zijn de MAB-club, gevestigd met ons circuit aan Hoofdweg 35. Voor degene die het nog niet weten; de afkorting MAB staat voor Motor, Auto, Bromfiets-club. Maar inmiddels hebben we 5 secties, waar we met ongeveer 600 leden een actieve vereniging zijn. De sectie autocross, motorcross, karting, trial en puzzelritten. De trialbaan moet (weer) opgebouwd worden en over de motorcross zullen wij in een volgend artikel meer delen.
Twee keer per jaar organiseren we de autocross, 1 enkele in juni, en een weekend in juli. We hebben 5 klassen die daaraan mee kunnen doen, de Stockcar F1, Rodeo, Vrije Standaard, Bangerstox en de Junioren. De laatste is een aparte klasse, alleen voor jongeren die op Texel wonen, tussen de 12 en 18 jaar. Ze kunnen kennismaken met de sport, en vanuit daar naar een andere klasse opstappen als ze 18 zijn. Vele coureurs zijn hier begonnen. In onze volgende artikelen zullen we meer gaan uitleggen over de verschillende klassen. Drie keer per jaar organiseren we een trainingsdag voor de autocross. 16 juni zou onze eerste autocross zijn, maar die hebben we moeten verzetten naar een week later vanwege de vele regenval. De baan hadden we nog goed kunnen krijgen ondanks de regen, maar de pits (het gedeelte rondom de baan waar de coureurs met hun auto’s staan, waar ze sleutelen), was te nat en dat zou tot een hoop ongemak kunnen leiden. Op 23 juni was het dan eindelijk zover en gingen we met ongeveer 120 deelnemers van start! 19 junioren zijn gestart, waarvan 4 nieuwe, dat vinden we ontzettend leuk! Ongeveer 1500 bezoekers hebben de autocross bezocht. Op het moment van schrijven zijn we druk in de voorbereiding voor het speedweekend dat op 20 en 21 juli plaatsvindt. We verwachten hier tussen de 200-250 deelnemers die twee dagen alles uit de kast trekken, waarop op zondag de spectaculaire finales plaatsvinden. We hopen op mooi weer!
Wekelijks rijden onze kartleden op het circuit aan de Akenbuurt 14 in Den Burg. Op zaterdag de jeugd, en op zondag de volwassenen. Van 9 tot 12 worden er lekker rondjes gereden. De wedstrijden worden verreden aan de vaste wal, bij de NXT en Pro Kart Nederland organisaties. Op Texel organiseren wij enkele clubwedstrijden voor de leden, de data zijn op onze website. Mocht je (kind) eens willen proberen, staan de MAB-leden graag klaar om je op weg te helpen. Er wordt gereden met 4-takt karts, waarbij er op Texel met de volgende klassen wordt gereden: Cadet, Tillotson, RK1, 9PK, 390cc en Pro Karts. Het advies is wel als je wilt beginnen met karten om een pro-kart aan te schaffen, veel leden rijden hier mee, daar kunnen we altijd meer informatie over geven. Uiteraard is een kart huren ook geen probleem voordat je tot aankoop overgaat.
Voor het hele gezin organiseren wij een aantal keer per jaar puzzelritten. Dit doe je met je eigen auto, en wie de minste strafpunten heeft aan het einde van de rit, wint! Strafpunten kun je krijgen als je op verkeerde tijden aankomst en/of verkeerde letters opschrijft. De route die je moet rijden is tussen de 25 en 40 kilometer lang en vindt uiteraard plaats op Texel. Bij de start krijg je een routebeschrijving en een reglement. Ook tijdens de route kun je aanwijzingen tegenkomen voor de route. Tijdens de puzzelrit moet je gemiddeld 30 km/uur rijden, als je te hard of te langzaam rijdt kom je op de verkeerde tijd bij een tijdcontrole aan. Goed opletten dus! Verder zoek je naar rode borden met een letter. Als je de goede route rijdt, heb je de juiste borden. Maar rij je verkeerd, kun je foute letters tegenkomen. En die leveren weer strafpunten op. Zelden heeft er niemand strafpunten! Op zondag 8 september 2024 wordt de aardbeienrit gereden en op zondag 24 november 2024 de sinterklaasrit. Op onze website staat waar en hoe je je kunt aanmelden.
We hopen een goed eerste beeld van onze club gegeven te hebben en kijken er naar uit om jullie op deze manier op de hoogte te houden van onze activiteiten!
Inhoudsopgave